I AM MOTHER FİLMİ İNCELEME

Uzun zamandır etkileyici bir film izlemiyordum. İzlediğim filmlerin bana bir şeyi salt sunması sevemiyorum, içinde mesaj barındıran ya da bittikten sonra düşündüren filmleri daha ilgi çekici buluyorum ki I Am Mother filmi de aynen bu etkiyi yarattı bende.

Netflix’in 2019 yapımı olan bir film. Film başladığında bir robot ve dünyadan izole ileri seviye bir laboratuvar karşımıza çıkıyor. Bu ileri seviye tesiste 63.000 insan embriyosu bulunuyor yaşamakta olan insan sayısı da sıfır. Embriyolar da numaralandırılmış durumda, dişiler APX iken eriller APY koduyla başlıyor. Yanında da numaraları bulunuyor. APX01, APX02 gibi.

Peki tesis neden kuruldu? Tesisin kurulma amacı, insan ırkının yok olma tehlikesine karşı bir önlem ve daha üstün bir insan ırkı yetiştirmek olduğunu filmi izledikçe anlıyoruz ve fikir bir kısma kadar hoş gözüküyor fakat işler karmaşık bir hal almaya başladığında düşüncelerimiz değişiyor.

Anne adı verilen android, seçtiği bir embriyoyu (dişi) aktif hale getirmek için seçiyor ve cam bir fanusta 24 saat gibi bir sürede embriyo gelişerek bebek halini alıyor. Günler geçerken kız büyümekte ve Anne onunla her alanda ilgilenmektedir. Büyüdükçe kızın soruları artar ve neden tek onu yetiştirdiğini, diğer insanlara ne olduğunu veya dış dünyada neler olduğunu sorar.

Kız giderek büyümüş, genç yetişkin olmuştur. Anne, kıza tıbbi eğitimden, felsefik eğitime dek birçok konuda da öğretmenlik yapmaktadır. Aslında hep var olan fakat bu aralar baya popüler olan şu soruyu duymuşsunuzdur ”Makasa sahip olan bir tren yolunun bir tarafında bir kişi bulunurken diğer kısmında beş kişi bulunuyor. Bu durumda olsan makası hangi tarafa kırarsın?” Bu soru insanların ahlak durumu hakkında bilgi veren, fayda-zarar ölçütünü ölçen bir soru diyebiliriz. Filmde bu soruyu soran Anne, kızdan uzun ve sorularla dolu karşılık alır. Bu kısımda aklıma gelen Kant’ın faydacılık eleştirisi olmuştur belki de amaç da buydu.

Anne, kızı dış dünyada hayat olmadığı düşüncesiyle büyütmüşken tesise giren fare ile meraklı kızın merakı giderek artmıştır. Bir gün tesis girişinde dışarıdan yaralı bir kadının yardım çığlıklarını duyar ve kadını korkarak da olsa içeri alır. Anne, kadına yardım etmek istese de kadının paranoyak tavırları buna izin vermiyor. Bu kısımda genç kız kadına ”Anneni hatırlıyor musun?” diye bir soru soruyor ve kadın bu soruya net bir yanıt veremiyor.

Böylece kızımızın Anne ve Kadın arasındaki ikileme düşen fikirleri alevlenir. Birisi onu büyüten ve yetiştiren androidken diğeri ise kendi ırkından bir canlıdır. Kızımız filmin bir kısmında fırında insan kalıntıları buluyor -APX02- olduğunu düşünebiliriz. Anne adlı android üstün ırk yaratma düşüncesinden dolayı testlerden başarısız olan insanları yok ettiğini görüyoruz. Bu gibi bulgular ve kızın iyice korkuya kapılmasına ve kadının yanında yer alarak tesisten kaçmaya çalışmasına neden oluyor. Kaçıp kadının sığındığı yere gittiklerinde duvarda bir Meryem Ana çizimiyle karşılaşıyoruz bu da kadının anne ve babasını bilmeden dünyaya gelip büyümesine bir gönderme olarak düşünebiliriz.

Filmin ilk sahnesinde androidin seçtiği embriyo, APX01 kodlu olarak gösteriliyor fakat filmdeki büyüyen kızın dosya numarasının APX03 kodlu olduğunu görüyoruz ve geçen gün sayısı 13.867 olarak gösteriliyor bu da 38 yıla tekabül ediyor fakat filmdeki APX3 kodlu kız 38 yaşında değil genç bir yetişkin olarak karşımıza çıkıyor. Bu da filmin sonuna doğru aslında tek bir embriyoyu aktif hale getirmediğini anlıyoruz. Anne’nin anneliği öğrenmesi için embriyoyu testlerden geçip başarılı olduktan sonra başka bir embriyoyu aktif hale getirdiğini düşünebiliriz. Yani kadın aslında APX01 ve Anne andriod tarafından başarılı bir şekilde büyütülmüş bir insandır.

Filmin sonuna yaklaştığımızda Anne adı verilen robotun aslında diğer robotları da yöneten bir ana yapay zeka olduğunu görüyoruz. Kız ve kadın birlikte kaçıp gittiklerinde Anne kendini kapatarak tüm robotların işleyişini durduruyor.

Filmin sonunda aslında Anne’nin amacına ulaştığını görüyoruz, geriye kalan insanlığı geliştirmek için gelişmiş bir kız yetiştiriyor. Öyleyse neden APX01 bunu yapmadı derseniz, belki de kadının görevi kızı gerçeklerle yüzleştirmek onu dış dünyaya hazırlıcak birisi olmasıydı.

Filmin içinde çok daha fazla mesaj bulunmakta. Elimden geldiğince bahsetmeye çalıştım fakat ister istemez yazı dağınık oldu. İlerleyen bir şeyi durağan bir şeye aktarmak çok da kolay değilmiş. Mantık hataları da mevcut fakat genel olarak etkilendim diyebilirim.